ในสถานประกอบกิจการทุกประเภท “ความปลอดภัย” คือหัวใจสำคัญที่ไม่สามารถมองข้ามได้ และหนึ่งในบุคลากรที่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนเรื่องนี้ในระดับปฏิบัติการก็คือ เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับหัวหน้างาน หรือที่เราเรียกกันติดปากว่า จป. หัวหน้างาน การแต่งตั้งและพัฒนา จป. หัวหน้างาน ให้มีความรู้ความสามารถที่ถูกต้องตามกฎหมายจึงเป็นสิ่งที่นายจ้างต้องให้ความสำคัญ ซึ่งการส่งบุคลากรเข้ารับการ อบรม จป. หัวหน้างาน ถือเป็นก้าวแรกที่สำคัญ
บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึก หลักสูตร จป. หัวหน้างาน อย่างละเอียด ตั้งแต่ความสำคัญ บทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบตามกฎหมายล่าสุด (พ.ศ. 2565) ไปจนถึงสิ่งที่ผู้เข้าอบรมจะได้รับ เพื่อให้คุณเข้าใจอย่างครบถ้วนและเห็นความจำเป็นของการอบรมหลักสูตรนี้
จป. หัวหน้างาน คือใคร? และทำไมจึงสำคัญ?
จป. หัวหน้างาน หรือ เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับหัวหน้างาน คือ ลูกจ้างระดับหัวหน้างานที่นายจ้างแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่เป็นเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับหัวหน้างาน ตาม กฎกระทรวงการจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน บุคลากร หน่วยงาน หรือคณะบุคคลเพื่อดำเนินการด้านความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ พ.ศ. 2565 ซึ่งมีผลบังคับใช้แทนฉบับเดิม
ความสำคัญของ จป. หัวหน้างาน อยู่ที่การเป็น “ฟันเฟือง” ชิ้นสำคัญในการกำกับดูแลให้ลูกจ้างในหน่วยงานของตนปฏิบัติงานตามมาตรการความปลอดภัยอย่างใกล้ชิด พวกเขาคือผู้ที่อยู่หน้างานจริง สามารถมองเห็นความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น และเป็นผู้ที่สื่อสารนโยบายความปลอดภัยจากระดับบริหารไปสู่ผู้ปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ การมี จป. หัวหน้างาน ที่มีความรู้ความเข้าใจจึงช่วยลดอุบัติเหตุและความสูญเสียในองค์กรได้อย่างมาก
เจาะลึกหน้าที่และความรับผิดชอบของ จป. หัวหน้างาน (ตามกฎกระทรวงฯ พ.ศ. 2565)
ตามกฎกระทรวงฯ พ.ศ. 2565 มาตรา 17 ได้กำหนดหน้าที่ของ จป. หัวหน้างาน ไว้อย่างชัดเจน ดังนี้:
- กำกับดูแลให้ลูกจ้างในหน่วยงานที่รับผิดชอบปฏิบัติตามข้อบังคับ คู่มือ และมาตรการความปลอดภัย: ตรวจสอบและแนะนำให้ลูกจ้างทำงานตามขั้นตอนที่ปลอดภัย สวมใส่อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคล (PPE) อย่างถูกต้อง
- วิเคราะห์งานในหน่วยงานที่รับผิดชอบเพื่อค้นหาความเสี่ยง: ร่วมกับ จป. เทคนิค หรือ จป. เทคนิคขั้นสูง (ถ้ามี) หรือหน่วยงานความปลอดภัย ในการชี้บ่งอันตรายและประเมินความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการทำงาน
- สอนวิธีการปฏิบัติงานที่ถูกต้องแก่ลูกจ้าง: ก่อนเริ่มงาน เปลี่ยนงาน หรือเปลี่ยนเครื่องจักร/สถานที่ทำงาน ต้องมั่นใจว่าลูกจ้างรู้วิธีการทำงานที่ปลอดภัย
- ตรวจสอบสภาพการทำงาน เครื่องจักร เครื่องมือ และอุปกรณ์: ให้อยู่ในสภาพที่ปลอดภัยก่อนเริ่มงานและระหว่างการทำงาน หากพบความผิดปกติต้องดำเนินการแก้ไขหรือรายงานผู้บังคับบัญชา
- กำกับดูแลการใช้อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคล (PPE): ตรวจสอบให้ลูกจ้างสวมใส่ PPE ที่เหมาะสมกับลักษณะงาน และดูแลรักษา PPE ให้อยู่ในสภาพดี
- รายงานการประสบอันตราย การเจ็บป่วย หรือการเกิดอุบัติเหตุ: รวมถึงเหตุการณ์เกือบเกิดอุบัติเหตุ (Near Miss) ต่อผู้บังคับบัญชา และแจ้งต่อ จป. ระดับอื่นหรือหน่วยงานความปลอดภัย
- ตรวจสอบหาสาเหตุการประสบอันตราย การเจ็บป่วย หรือการเกิดอุบัติเหตุ: ร่วมกับผู้เกี่ยวข้องเพื่อวิเคราะห์สาเหตุและเสนอแนะแนวทางป้องกัน
- ส่งเสริมและสนับสนุนกิจกรรมความปลอดภัยในการทำงาน: เช่น โครงการ 5ส, KYT (Kiken Yoshi Training), Safety Talk
- ปฏิบัติงานด้านความปลอดภัยอื่นๆ ตามที่ จป. บริหาร หรือนายจ้างมอบหมาย
การอบรมหลักสูตร จป. หัวหน้างาน จะช่วยให้ผู้เข้าอบรมเข้าใจและสามารถปฏิบัติหน้าที่เหล่านี้ได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
สิ่งที่ผู้เข้าอบรมหลักสูตร จป. หัวหน้างาน จะได้รับ
การลงทุนส่งหัวหน้างานเข้ารับการ อบรม จป. หัวหน้างาน ไม่เพียงแต่เป็นการปฏิบัติตามกฎหมาย แต่ยังมอบประโยชน์มากมายแก่ทั้งตัวผู้เข้าอบรมและองค์กร ดังนี้:
- ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องตามกฎหมาย:
- เข้าใจ กฎหมายความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงกฎกระทรวงฯ ฉบับล่าสุด พ.ศ. 2565
- ทราบถึงบทบาท อำนาจ หน้าที่ และความรับผิดชอบของ จป. หัวหน้างาน อย่างชัดเจน
- ทักษะในการจัดการความปลอดภัยในหน่วยงาน:
- การค้นหาอันตรายและการประเมินความเสี่ยงเบื้องต้น (Hazard Identification & Basic Risk Assessment): สามารถมองเห็นจุดเสี่ยงในพื้นที่ทำงานของตนเอง
- การตรวจความปลอดภัย (Safety Inspection): รู้วิธีการสังเกตและตรวจสอบความปลอดภัยของเครื่องจักร อุปกรณ์ และสภาพแวดล้อม
- การสอบสวนอุบัติเหตุเบื้องต้น (Basic Accident Investigation): สามารถรวบรวมข้อมูลเบื้องต้นเมื่อเกิดอุบัติเหตุ และมีส่วนร่วมในการหาสาเหตุ
- การสอนงานด้านความปลอดภัย (Safety Instruction): สามารถถ่ายทอดวิธีการทำงานที่ปลอดภัยให้กับลูกน้องได้
- การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าด้านความปลอดภัย: สามารถตัดสินใจและดำเนินการเบื้องต้นเมื่อพบเห็นการปฏิบัติงานที่ไม่ปลอดภัย
- การสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยเชิงรุก:
- เป็นแบบอย่างที่ดี (Role Model) ด้านความปลอดภัยให้กับลูกน้อง
- กระตุ้นและส่งเสริมให้ลูกน้องมีจิตสำนึกด้านความปลอดภัย
- ใบรับรองการผ่านการอบรม:
- ได้รับวุฒิบัตรหรือใบรับรอง (Certificate) เพื่อยืนยันการผ่านการอบรมตามหลักสูตรที่กฎหมายกำหนด สามารถใช้ประกอบการแต่งตั้งเป็น จป. หัวหน้างาน ในสถานประกอบกิจการได้
- การปฏิบัติตามกฎหมายขององค์กร:
- ช่วยให้นายจ้างสามารถปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายในการจัดให้มี จป. หัวหน้างาน และมั่นใจได้ว่าบุคลากรมีความรู้ความสามารถเพียงพอ
- โอกาสในการพัฒนาตนเองและองค์กร:
- เพิ่มพูนทักษะความเป็นผู้นำ (Leadership Skills) ในด้านความปลอดภัย
- มีส่วนร่วมในการลดสถิติอุบัติเหตุและความสูญเสียขององค์กร
- สร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย นำไปสู่ขวัญกำลังใจที่ดีของพนักงานและประสิทธิภาพการผลิตที่สูงขึ้น
โครงสร้างและเนื้อหาหลักสูตรอบรม จป. หัวหน้างาน (ทั่วไป)
โดยทั่วไป หลักสูตรอบรม จป. หัวหน้างาน จะมีระยะเวลาการอบรมไม่น้อยกว่า 12 ชั่วโมง (มักจัดอบรม 2 วัน) โดยมีเนื้อหาครอบคลุมตามที่กฎหมายกำหนด ซึ่งอาจรวมถึงหัวข้อต่อไปนี้ (อาจแตกต่างกันไปในแต่ละสถาบันที่ได้รับการรับรอง):
- หมวดวิชาที่ 1: ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน และบทบาทหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับหัวหน้างาน (ประมาณ 3 ชั่วโมง)
- แนวคิดเกี่ยวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน
- กฎหมายความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง
- บทบาท หน้าที่ และความรับผิดชอบของ จป. หัวหน้างาน ตามกฎหมาย
- หมวดวิชาที่ 2: การค้นหาอันตรายจากการทำงาน การประเมินความเสี่ยง และการวางแผนควบคุมป้องกัน (ประมาณ 3 ชั่วโมง)
- เทคนิคการค้นหาอันตรายในการทำงาน (Hazard Identification)
- หลักการประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)
- การวางแผนและมาตรการควบคุมป้องกันความเสี่ยง
- หมวดวิชาที่ 3: การตรวจความปลอดภัย การวิเคราะห์และสอบสวนอุบัติเหตุ การรายงาน และการป้องกันแก้ไข (ประมาณ 6 ชั่วโมง)
- เทคนิคการตรวจความปลอดภัย (Safety Inspection)
- การวิเคราะห์งานเพื่อความปลอดภัย (Job Safety Analysis – JSA)
- การสอบสวนและวิเคราะห์สาเหตุของอุบัติเหตุ และการจัดทำรายงาน
- การป้องกันและระงับอัคคีภัยเบื้องต้น
- การปฐมพยาบาลเบื้องต้น (อาจมีหรือไม่ขึ้นอยู่กับหลักสูตร)
- การส่งเสริมกิจกรรมความปลอดภัย และการสร้างจิตสำนึกด้านความปลอดภัย
ใครบ้างที่ควรเข้ารับการอบรม จป. หัวหน้างาน?
- ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้ง หรือจะได้รับการแต่งตั้งให้เป็น จป. หัวหน้างาน ในสถานประกอบกิจการ
- หัวหน้างานทุกระดับชั้นที่ต้องการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจด้านความปลอดภัย
- ผู้จัดการ หรือเจ้าของกิจการที่ต้องการทำความเข้าใจบทบาทของ จป. หัวหน้างาน เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานด้านความปลอดภัยในองค์กร
การเลือกสถาบันอบรม จป. หัวหน้างาน
ควรเลือกสถาบันที่:
- ได้รับการขึ้นทะเบียนหรือรับรองอย่างถูกต้อง จากกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน
- มีวิทยากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์ ทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ
- มีเอกสารประกอบการอบรมที่ครบถ้วน และทันสมัย
- มีรูปแบบการสอนที่น่าสนใจ เน้นการมีส่วนร่วม และกรณีศึกษา
- มีการประเมินผลที่ได้มาตรฐาน
TAGS: #อบรม, #จป, #เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน, #จปวิชาชีพ, #คลังสินค้า
ABOUT THE AUTHOR
ไพรลาศ ดีโต
Digital Marketing